شوره زدن آجر چگونه صورت می‌گیرد؟
یکی از مسائلی که همیشه هنگام خرید و انتخاب آجر باید در نظر داشته باشید، شوره زدن در آجرها است، این مسئله یک مشکل بسیار رایج برای انواع آجرها به ویژه آجرهایی با کاربری نمای ساختمان محسوب می‌شود. در این مقاله به چگونگی شوره زدن در انواع آجر و راهکارهای برطرف شدن آن اشاره می‌کنیم.
چه نوع آجرهایی شوره می‌زنند؟
شوره در واقع همان رسوبات موجود در آب، برای تولید گل آجر است که بعد از گذشت مدتی و تبخیر آب موجود در آجرها به شکل شوره نمایان می‌شوند. این مشکل زمانی خود را نشان می‌دهد که آجرهای نمای ساختمان دچار شوره شده و علاوه بر این که استحکام آنها کاهش می‌یابد، از نظر زیبایی نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
مورد دیگری که باعث به وجود آمدن شوره در آجر نما و آجر زبره می‌شود، آب مخلوط با سیمانی است که جهت بندکشی آجرها از آن استفاده شده است. در این حالت آب به مرور جذب آجر شده و بعد از تبخیر شدن به شکل شوره روی سطح آجرها نمایان می‌شوند. آجرهایی که در مواد اولیه آنها آهک وجود داشته باشد نیز دچار شوره می‌شوند. معمولا در زمان شوره زدن آجرها به رنگ زرد، سفید، سبز یا قهوه ای تغییر رنگ می‌دهند.
چه موادی شوره آجر ایجاد می‌کنند؟
وجود برخی مواد در آب تولید گل، خاک رس و یا ملات بندکشی آجرها باعث می‌شود که برخی از آجرها دچار شوره شوند، این مواد به شرح زیر است:
– سولفات کلسیم که منبع آن نمک آجر است.
– سولفات پتاسیم که منبع اصلی آن واکنش آجر سفال و سیمان است.
– سولفات سدیم که منبع آن واکنش آجر و سیمان است.
– کربنات کلسیم که منبع آن ملات یا بتن است.
– کربنات سدیم که منبع آن ملات بندکشی آجر است.
– کربنات پتاسیم که منبع آن ملات بندکشی آجر است.
– کلرید پتاسیم، کلرید وانادیم و سولفات وانادیوم که منبع آن شستشوی آجر نما اصفهان با اسید است.
– هیدروکسید کلسیم که منبع آن سیمان است.
– اکسید منگنز که منبع آن آجر است.
– اکسید آهن که منبع ایجاد آن تماس با آهن است.
انواع شوره‌های آجر
شوره‌ها با توجه به نوع مواد تشکیل دهنده به انواع گوناگونی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
– شوره‌های سولفاتی
این شوره‌ها معمولا بعد از بارندگی ایجاد می‌شوند، آب باران به مرور در سطح دیوار نفوذ کرده و با تبخیر آن شوره‌ها ایجاد می‌شوند، اگر دیوار با ملات گچی ساخته شده باشد، یا برای ساخت ملات از آب سولفات‌دار استفاده شده باشد و یا برای این که ملات زودگیر باشد به آن آهک اضافه کرده باشند، آب باران باعث می‌شود که دیوار آجری دچار شوره‌های سولفاتی شود. توجه داشته باشید که این پروسه تا زمانی که تمام گچ موجود در دیوار به شوره تبدیل شود ادامه خواهد داشت.
– شوره‌های کربناتی
اگر بعد از دیوارکشی، دوغاب آهک ملات آهکی و ملات سیمانی استفاده شده باشد، بعد از تبخیر شدن آب ملات، معمولا کربنات موجود در آن باعث ایجاد شوره روی آجرها می شود. در صورتی که آبی که برای تهیه ملات استفاده می‌شود دارای ناخالصی از نوع آهک باشد، بعد از خشک شدن آب ملات ممکن است گرد سنگ آهک به شکل شوره روی آجرها باقی می‌ماند.
– شوره‌های کلروی
اگر برای پاک کردن شوره‌های کربناتی از روی دیوار از جوهر نمک آبکی استفاده شود، این ماده شوینده با سفیدک آهکی موجود روی آجرها واکنش داده و کلرور کلسیم ایجاد می‌کند که باید حتما با آب شسته شود.
در صورتی که جوهر نمکی که استفاده می‌کنید غلیظ باشد و یا قبل از شستشو دیوار نم‌زده نباشد، جوهر نمک لای درزهای دیوار باقی مانده و جذب آجر می‌شود و نهایتا به صورت شوره‌های بیشتر در سطح آجر نمایان می‌گردد. اگر در ساختن دیوار از آجر یا سنگ کلرور دار استفاده شود و یا آبی که برای ساخت آجر و یا ملات مصرف می‌کنید دارای کلر زیادی باشد، باعث ایجاد شوره‌های کلروی روی آجرها خواهد شد.
– شوره‌های نیتراتی
اگر آجرها از خاک شوره‌دار ساخته شوند، یا ماسه ملاتی که استفاده می‌کنید دارای شوره باشد، این شوره‌ها رطوبت دیوار را جذب کرده به شکل لکه‌های سفید شوره ای روی دیوار مشخص می‌شود، بعد از خشک شدن نیز این لکه‌ها به صورت شوره‌های نیتراتی روی دیوار نمایان می‌شوند، در حالت کلی اگر آجر قبل از مصرف دارای مواد نیترات‌دار باشد، در هوای نم‌دار این نیترات‌ها آب را جذب کرده و نهایتا داخل کار به صورت لکه‌های شوره‌دار مشخص می‌شوند.
در کل اگر می‌خواهید از شر شوره‌ها خلاص شوید باید از آب شیرین و با املاح کمتر استفاده کنید. برای مثال از آنجایی که آب قم دارای نمک زیادی است و املاح بالایی دارد، آجرهای قم به شوره زدن شهرت دارند.
معمولا آجرهای نسوز از آنجایی که دارای اکسید آلومینیوم، آهن و سیلیس هستند و در ساخت آنها از آب مقطراستفاده می‌شود، شوره نمی‌زنند.
بنابراین می توان گفت که شوره زدن بیشتر در مورد آجرهایی اتفاق می افتد که خاک رس در آنها دارای ناخالصی است و یا از آب دارای املاح در آنها استفاده شده است و همچنین آب موجود در سیمان و ملات بندکشی نیز می‌تواند باعث ایجاد شوره در آجرها شود.
یکی دیگر از عواملی که باعث ایجاد شوره در آجرها می‌شود، انجام پروژه ساخت و ساز در فصل زمستان است. چرا که آب موجود در ملات به دلیل سرما دیرتر تبخیر شده و همین مسئله احتمال شوره زدن آجرها را افزایش می‌دهد.
چگونه می‌توان شوره‌ها را از بین برد
برای جلوگیری از شوره زدن آجر و یا تمیز کردن شوره آجرها روش‌های مختلفی وجود دارد که در این بخش به آنها اشاره خواهیم کرد:
– پاک کردن شوره‌ها با جارو و برس ساده‌ترین روش برای از بین بردن آنها است.
– شستشوی آجرها با برس و اسید رقیق شده، البته در این روش باید میزان اسید رقیق شده اندازه‌گیری شود تا باعث خراب شدن آجرها نشود.
– در صورتی که نمای ساختمان رنگ شده باشد، می‌توان دوباره آن را رنگ‌آمیزی کرد.
– استفاده از سندبلاست نیز راه دیگری برای پاک کردن آجر نما لفتنون می‌باشد.
راه‌های پیشگیری از شوره زدن آجر
بهترین راه برای این که از شوره زدن آجرها در امان باشید، استفاده از آجرهای مرغوب و با کیفیت است، نکته دیگری که باید به آن توجه کنید استفاده از آب بدون املاح در تهیه ملات بندکشی و همچنین خلوص سیمانی است که برای این کار استفاده می‌شود. انجام ساخت و ساز در فصول گرم سال نیز می‌تواند در عدم ایجاد شوره‌ها تاثیرگذار باشد.
