آجر زبره چیست و چه کاربردی دارد؟
آجر یکی از مهمترین مصالح به کار رفته در ساخت و ساز محسوب می‌شود، بنابراین شناخت آجر و کاربرد آن با توجه به انواعی که دارد می‌تواند کار انتخاب صحیح را ساده تر کند، یکی از شناخته‌شده‌ترین انواع آجر ، آجر زبره اصفهان یا آجر فشاری است ، کاربرد و انواع آن موضوعی است که در این یادداشت به آن خواهیم پرداخت.
آجر زبره یا فشاری چیست؟
شاید بتوان گفت که آجر فشاری یکی از قدیمی‌ترین انواع آجر است که در بازار ساخت و ساز با نام‌های مختلفی چون آجر زبره، آجر توپر و آجر گری نیز شناخته می‌شود. نام این نوع آجر با توجه به شیوه تولید آن در ایام قدیم که با استفاده از قالب‌های خشت زنی تهیه می‌شده و برای این که کاملا توپر و مناسب باشد با فشار دست ملات آن را داخل قالب فیکس می‌کردند به آجر فشاری شهره گشت.
این آجر در انواع آجر فشاری قرمز، آجر فشاری ماشینی و آجر فشار کوره‌ای در بازار موجود است، رنگ آن غالبا زرد روشن است و در سالهای نه چندان دور از این آجر برای ساخت دیوارهای باربر ساختمان‌ها، تیغه چینی، طاق ضربی و نماسازی استفاده می‌شده است، اما وزن زیاد و ارتفاع بلندی که سازه‌ها با استفاده از این آجر داشتند باعث شد که از این آجر کمتر در فوندانسیون سازی استفاده شود، به همین دلیل تولید این شکل از آجرها نیز کاهش یافت. اما نمی‌توان این حقیقت را انکار کرد که آجرهای زبره در مقایسه با آجر سفال مقاومت بیشتری دارند و این مسئله در ساخت دیوارهای باربر ساختمان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
مشخصات فیزیکی آجر فشاری
– وزن مخصوص آجر فشاری حدود 1700 کیلوگرم بر مترمکعب است.
– وزن یک عدد آجر حدود 2 کیلوگرم است.
– تعداد آجر در هر تن حدود 450 الی 500 عدد است.
در محاسبه تعداد آجر همیشه یک اصل اساسی وجود دارد و آن عبارت است از توجه همزمان به مقطع و نمای دیوار برای درک صحیح چیدمان آجرها در صورتی که این اصل اساسی در این قبیل محاسبات رعایت شود، درصد قابل توجهی از اشتباهات برطرف شده و نتایج قابل اطمینان‌تری حاصل خواهد شد.
مزایا و معایب آجر زبره
این آجر از نظر ویژگی‌های ظاهری و کاربردی دارای مزایا و معایبی است که دانستن آنها کمک می‌کند تا در انتخاب آگاهانه‌تر رفتار کنیم. در این بخش شما را با مزایا و معایب استفاده از آجرهای زبره یا آجر فشاری آشنا می‌کنیم.
نگاهی به مزایای آجر زبره
– یکی از مصالح در دسترس است که در مناطق مختلفی می‌شود به راحتی آن را پیدا کرد.
– نسبت به انواع آجر شناخته شده دارای قیمت مناسبی است و استفاده از آن مقرون به صرفه است.
– با ملات سیمانی چسبندگی خوبی ایجاد می‌کند.
– با حفظ خواص فیزیکی و شیمیایی که دارد طول عمر بالایی را دارا است.
– در مقابل ضربه و فشار دارای مقاومت بسیار بالایی است.
– در برابر رطوبت نیز مقاومت خوبی دارد و این مسئله باعث می‌شود که استفاده از آن محدودیتی نداشته باشد.
نگاهی به معایب استفاده از آجر زبره
اگرچه مزایای این نوع آجر می‌تواند بسیار چشمگیر باشد اما باید بدانید که آجز زبره دارای معایبی نیز می‌باشد که می‌توان به شرح زیر به آنها اشاره کرد:
– این نوع آجرها دارای وزن بالایی است که باعث می‌شود وزن سازه بسیار زیاد باشد.
– آجر زبره اصفهان قادر به حفظ گرما نیست و به این ترتیب نمی‌توان گفت که عایق حرارتی است، به همین دلیل در مناطق سردسیر استفاده از آن باعث هدر رفت انرژی می‌شود و نهایتا هزینه مصرف انرژی را بالا می‌برد.
– به دلیل انبساط حرارتی که در این شکل از آجرها وجود دارد امکان تغییر شکل وجود دارد. به همین دلیل امکان دارد که به مرور زمان در این آجرها ترک ایجاد شود.
– تعداد این آجرها در هر تن در مقایسه با سایر آجرها کمتر است.
تفاوت آجر زبره با آجر ماشینی
– مهمترین تفاوت این دو نوع آجر در روش تهیه آنها است، آجر زبره اصفهان یا آجر فشاری با دست ساخته شده و قالب زده می‌شود در حالی که در ساخت آجر ماشینی کار قالب‌گیری، پرس و پخت تماما به وسیله ماشین انجام می‌گیرد.
– آجرهای زبره دارای سطح یکدست و زبری هستند اما نمونه های ماشینی سطح صافتری دارند و در سطح آنها سوراخ هایی دیده می‌شود.
– از نظر مواد اولیه ساخت هم این دو نوع آجر با هم تفاوت دارند به همین دلیل است که آجرهای ماشینی نسبت به نوع زبره یا فشاری شکننده‌تر هستند.
– آجرهای ماشینی نسبت به آجر زبره چسبندگی کمتری دارند، به همین دلیل نمی توان از آنها در ساخت طاق ضربی استفاده کرد.
– وزن آجرهای ماشینی کمتر از آجر زبره است، همچنین از نظر ابعاد نیز تفاوت‌هایی با هم دارند.
– نوع کاربرد این دو نوع آجر هم کاملا متفاوت است، آجرهای فشاری به دلیل استحکام و مقاومت مناسبی که دارند بیشتر برای ساخت دیوار باربر مورد استفاده قرار می‌گیرند. آجرهای ماشینی دارای سوراخ‌هایی روی بدنه هستند که باعث می‌شود با ورود ملات به آنها استحکام بیشتری در بنا صورت گیرد ضمن این که عبور دادن میلگردها از این سوراخ‌ها نیز می‌تواند در مقاوم‌سازی سازه‌ها موثر باشد.
– قیمت این دو مدل آجر هم با هم تفاوت دارد، آجرهای فشاری را معمولا به صورت تنی قیمت‌گذاری می‌کنند در حالی که آجرهای فشاری به صورت دانه‌ای قیمت‌گذاری می‌شود.
